Vẻ đẹp hoang sơ của Thung lũng Đường Thượng

Đường Thượng là một xã thuộc  huyện Yên Minh, cách trung tâm huyện hơn 40 km, đây là nơi có những di tích kiến trúc nghệ thuật, lịch sử trên địa bàn xã đã được tỉnh xếp hạng cùng một số khám phá mới về hệ thống hang động kỳ vĩ, được ví như “kiệt tác của thiên nhiên”. Nơi đây có ba khu di tích khá hoang sơ:

Bức tường thành bằng đá dày hơn 1 mét, dài hàng chục km quanh khu vực hiện nay thuộc xã Đường Thượng và Lũng Hồ, để ngăn cách khu đồn Pháp với bên ngoài, nhất là hạn chế sự tiến công của quân đội ta. Khi chiến tranh kết thúc, những bức tường thành và đồn Pháp đã trở thành di tích kiến trúc lịch sử và được tỉnh ta xếp hạng là di tích cấp tỉnh cần được bảo vệ. Bởi đó là chứng tích lịch sử về thời kỳ kháng chiến chống Pháp của nhân dân ta, để các thế hệ mai sau ghi nhớ những mất mát, đau thương, cũng như chiến thắng hào hùng của dân tộc cho hòa bình hôm nay.

Ở đây có khu di tích Sùng Chứ Đà thuộc xã Đường Thượng, đánh dấu một thời kỳ nổi tiếng với việc cai trị hà khắc của Chúa đất người Mông Sùng Chứ Đà với đồng bào các dân tộc nơi đây cũng là một trong những địa điểm tham quan, tìm hiểu lý thú đối với du khách. Bên cạnh đó, còn có Di tích lịch sử Cơ sở cách mạng Đường Thượng (hang Cờ Cải – nơi đồng chí Đặng Việt Hưng trú ẩn), được coi là cái nôi cách mạng thời tiền khởi nghĩa.

Ngoài ra  xã Đường Thượng còn có một hệ thống hang động kỳ vĩ, với những kiến tạo địa chất phong phú, được ví như “kiệt tác của thiên nhiên”. Hệ thống hang động ở Đường Thượng gồm 7 hang quanh khu vực trung tâm xã. Trong đó có 2 hang tại thôn Chúng Pả và Xín Chải 1 có hệ thống thạch nhũ đá cực kỳ phong phú, không gian lòng hang rộng lớn, các kiệt tác nhũ đá đa sắc màu từ trần hang cho đến dưới nền và vẫn còn trong quá trình kiến tạo,… nếu một lần được chiêm ngưỡng sẽ không thể nào quên.

Muốn tới Đường Thượng, du khách có thể đi qua 2 con đường: Từ Quốc lộ 4C Quản Bạ đi Yên Minh đường rẽ vào Đường Thượng qua Lùng Tám, Thái An của huyện Quản Bạ mới được nâng cấp. Hoặc có thể từ trung tâm huyện Yên Minh, đi theo quốc lộ 4C, đi qua xã động lực Mậu Duệ của huyện cũng sẽ tới được Đường Thượng với tổng thời gian trên 1 giờ đồng hồ. Trung tâm xã Đường Thượng nằm trong một thung lũng trải dài, bốn bề là núi đá lô nhô cao ngất. Có thể nói Đường Thượng là một trong số ít xã có được thung lũng đẹp, rộng của vùng cao nguyên đá Đồng Văn. Một trong những điểm đặc biệt là đất ở thung lũng Đường Thượng vô cùng màu mỡ, đất mịn, đen thẫm rất phù hợp với các loại cây trồng vùng ôn đới, chính vì mảnh đất màu mỡ phì nhiêu mà thiên nhiên ban tặng này mà cuộc sống của người dân Đường Thượng hôm nay đã ấm no.

Dân cư ở đây chủ yếu là người dân tộc Mông, họ có truyền thống lâu đời là sản xuất nông nghiệp, nét độc đáo kết tinh tinh bào đời nay tại đây là lễ hội gầu tào vào mùa xuân. Lễ hội Gầu Tào là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc nhất của dân tộc Mông. Gầu Tào có nghĩa là lễ hội chơi núi mỗi độ xuân về. Lễ hội Gầu Tào theo đúng bài bản nghi lễ xưa từ việc dựng cây nêu, tiến hành các nghi lễ khai hội và các trò chơi, điệu múa mang đậm bản sắc văn hóa riêng của dân tộc Mông. Với mục đích tạ ơn trời đất đã ban cho con cái, cầu cho mùa màng bội thu… lễ hội Gầu Tào thể hiện gần như đầy đủ các loại hình văn hóa dân gian của dân tộc Mông. Nếu ai đã tới Đường Thượng vào mùa xuân hẳn sẽ thấy ấn tượng vì người dân ở đây ăn Tết âm lịch trước đồng bào cả nước 1 tháng. Đây cũng là 1 trong những nét độc đáo trong đời sống sinh hoạt của người dân tộc Mông ở Đường Thượng.

Đường Thượng ngày nay đã khoác trên mình diện mạo mới, những con đường đã được bê tông hóa, những nương ngô xanh mướt trải dài biểu hiện cho 1 cuộc sống no ấm hơn. Tới thăm mảnh đất cách mạng Đường Thượng, du khách sẽ được ngắm nhìn cổng thành sừng sững, được thăm nhà đá của vua mèo và được nghe kể về truyền thuyết cột đá với tục lệ tra tấn người hà khắc, thăm hang đá nuôi dấu cách mạng…. Chỉ chừng ấy thôi cũng đủ để minh chứng cho di tích lịch sự được hình thành sớm tại đây.

Du khách đến với Đường Thượng sẽ chụp những bức ảnh sang chảnh, leo trèo trên những ngọn núi thẳng đứng khi  khám phá những di tích, danh lam thắng cảnh nơi đây cùng với đó là sự thân thiện và mến khách của con người nơi đây. Chắc chắn khi về bạn sẽ không thể quên được vùng đất ấy và luôn muốn quay lại nơi đây.