Phố cổ Đồng Văn một điểm nhấn trong hành trình khám phá Hà Giang

Nhắc đến phố cổ nhiều ngươi nghĩ ngay tới Hà Nội, Hội An,… và ít người nghĩ tới Đồng Văn. Khác với phố cổ nhộn nhịp của Hà Nội hay phố cổ yên bình của Hội An, phố cổ nơi Hà Giang đặc biệt vô cùng bởi những nét hấp dẫn khác lạ. Đặt chân tới nơi đây, bạn sẽ cơ hội được khám phá và có những trải nghiệm tuyệt vời về địa lý, kiến trúc, những khu chợ và quán cà phê phố cổ độc đáo. Đó cũng chính là những điều nên biết khi đến với phố cổ Đồng Văn.

Phố cổ Đồng Văn thuộc huyện Đồng Văn nằm ở độ cao từ 1.000m đến 1.600m so với mực nước biển. Giữa bốn bề là núi rừng trập trùng, phố cổ Đồng Văn ẩn mình trong sự trầm mặc và cổ kính đầy ấn tượng. Không ngoa khi nói rằng vẻ đẹp của khu phố này là điểm nhấn đặc sắc giữa vùng cao nguyên đá khô cằn. Du lịch Hà Giang mà bỏ lỡ cơ hội khám phá nét hoài cổ của phố cổ Đồng Văn thì quả là đáng tiếc.

Từ đầu thế kỷ 20, một vài hộ gia đình người Tày, Hoa, Mông đã di cư đến khu phố này sinh sống và an cư lập nghiệp. Sau này, khu phố trở nên nhộn nhịp hơn khi người Nùng, Dao và Kinh cũng dần dần về đây lập nghiệp.

Phố cổ Đồng Văn ở Hà Giang như nơi dòng chảy thời gian đã xóa nhòa khoảng cách giữa quá khứ hiện thực. Từ những ngôi nhà hàng trăm năm tuổi, những phiên chợ vùng cao nhộn nhịp hay những đêm hội nao nức lòng người,… phố cổ Đồng Văn đã khiến du khách Tour Hà Giang đến một lần mà tương tư cả một đời.

Tên gọi “Đồng Văn”

Tên gọi Đồng Văn được phiên âm từ tiếng quan hỏa “Tổng Puôn” có nghĩa là cánh đồng buôn bán, trong lịch sử đây là trung tâm giao thương của cả huyện Đồng Văn rộng lớn, là đầu mối chính trung chuyển thuốc phiện sang Trung Quốc.

Lịch sử hình thành

Khu vực trung tâm thị trấn Đồng Văn xưa thuộc tổng Đông Quan, châu Nguyên Bình, phủ Tường Yên tỉnh Hà Tuyên. Sau đó tách nhập thuộc châu Bảo Lạc do một thổ quan người Tày họ Nông ở Bảo Lạc cai quản. Khi thực dân Pháp chiếm đóng đã tách Đồng Văn ra khỏi Bảo Lạc.

Năm 1887 khu vực Đồng Văn bị thực dân Pháp chiếm giữ và để thuận tiện cho việc cai trị đô hộ, chúng chia Đồng Văn thành các Châu nhỏ, đứng đầu mỗi Châu là một dòng họ thổ ty cai quản.Vùng đất Đồng Văn ngày ấy do thổ ty họ Nguyễn là ông Nguyễn Chấn Quay cai quản.

Trước đây khu Phố cổ chỉ là một vùng thung lũng hoang sơ, dân cư thưa thớt. Đến cuối thế kỷ 19 đầu thế kỷ 20 khi người Pháp chiếm đóng Hà Giang, với ý định đưa khu vực này trở thành trung tâm giao thương sầm uất nên khu Phố cổ đã được xây dựng và hình thành, Người đầu tiên hoạch định và kiến thiết là ông Lương Trung Tú – lý trưởng thị trấn Đồng Văn lúc bấy giờ, sau đó nhiều ngôi nhà cổ lần lượt được xây dựng thành hai dãy nhà bao quanh chợ và kéo dài vào tận chân núi.

Từ trên cao nhìn xuống, 3 dãy nhà chợ xếp thành hình chữ U, lợp ngói âm dương. Khi mới xây dựng chợ được dựng lên bằng tranh tre nứa lá, Những người già hiện đang sống trên khu phố kể lại: Tết Nguyên Đán năm 1923, khu vực phố cổ Đồng Văn xảy ra trận hỏa hoạn lớn. Ngọn lửa đó thiêu trụi gần như toàn bộ các ngôi nhà, hàng quán lợp bằng lá tranh, nứa. Thực dân Pháp chiếm đóng lúc bấy giờ đã cho quy hoạch lại và cử một số người Tày, Mông sang thuê thợ từ Trung Quốc sang thiết kế xây dựng khu nhà chợ ngày nay. chợ cổ gồm 15 gian nhà chợ, chia thành 3 dãy đối xứng tạo thành kiến trúc chữ U. cột trụ là những cột đá lớn dầy 3,4 người ôm được đục đẽo kỳ công dưới những bàn tay con người.

Theo tài liệu từ 1 cuộc hội thảo về những giải pháp bảo tồn và phát huy các giá trị của Phố cổ Đồng Văn và qua khảo sát cùng các tài liệu thu thập được thì hiện tại Phố cổ Đồng Văn còn 2 ngôi nhà có niên đại trên 100 năm, đó là nhà bà Hoàng Thị Tân và gia đình ông Lương Huy Ngán thuộc thôn Quyết Tiến.(nay là tổ 3 thị trấn Đồng Văn)

Ngoài ra trong khu phố này còn có một số biệt phủ của các thổ ty khác như biệt thự của thổ ty người Tày Nguyễn Đình Cương (1828-1865) và dòng họ Nguyễn, hiện nay đã bị đánh sập chỉ còn cái nền nhà cũ do ông Nguyễn Văn Khoa sử dụng.

Từ 1923-1940 các ngôi nhà ở khu vực phố Đồng Văn lần lượt được các người thợ Tứ Xuyên và những người thợ địa phương xây dựng, đó là toà nhà UBND xã Đồng Văn cũ (Nhà 3 cổng) xây dựng 1925-1928 do ông Lương Trung Tú cai quản.

Đến phố cổ Đồng Văn như nào?

Để đi đến được phố cổ Đồng Văn từ Hà Nội, du khách cần di chuyển đến thành phố Hà Giang đầu tiên. Bạn có thể bắt xe khách hoặc chọn book tour từ Hà Nội nếu mới còn bỡ ngỡ không quen đường. Tuyến đường khá dài nhưng vô cùng dễ đi nên bạn hãy yên tâm nhé.

Từ thành phố Hà Giang lên tới khu phố cổ Đồng Văn vào khoảng 100km. Bạn có thể lựa chọn thuê xe máy để phượt và ngắm cảnh trung cung đường này vô cùng thú vị.

Quốc lộ 4C có thể nói là tuyến đường “huyết mạch” nối liền 4 huyện Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn và Mèo Vạc tạo nên một cung đường phượt nổi tiếng bởi hàng loạt các địa danh, thắng cảnh nổi tiếng. Từ Hà Giang, để đến với phố cổ thì trước tiên phải thiết lập hành trình đến với huyện Đồng Văn. Bạn đi nên theo lịch trình này sẽ là nhanh và cũng là cung đường đẹp nhất. Thành phố Hà Giang – quốc lộ 4C – thị trấn Tam Sơn (Quản Bạ) – thị trấn Yên Minh – Mèo Vạc – Đồng Văn.

Nên đi phố cổ Đồng Văn vào thời điểm nào

Phố cổ Đồng Văn suốt bốn mùa lúc nào cũng tấp nập khách du lịch Hà Giang trong và ngoài nước. Tuy nhiên, khu phố cổ trầm mặc bỗng trở nên sôi động hơn bao giờ hết vào mùa lễ hội, đặc biệt là mùa Hoa tam giác mạch Hà Giang diễn ra vào khoảng từ tháng 10 đến đầu tháng 12.

Hoạt động thú vị ở phố cổ Đồng Văn

Cafe phố cổ

Nếu đã ghé đến phố cổ Đồng Văn Hà Giang thì đừng bỏ lỡ cơ hội “hẹn hò” tại quán cà phê Phố Cổ. Đây là một quán cafe được thiết kế lại từ ngôi nhà cổ đã có tuổi đời hàng trăm năm. Dường như dòng chảy thời gian trôi đi không làm hao mòn vẻ đẹp của quán cà phê nhỏ này, mà chỉ rót thêm vào màu sắc hoài cổ đầy ấn tượng.

Chợ phiên phố cổ Đồng Văn

Không chỉ khám phá những ngôi nhà cổ phủ đầy nét rêu phong, cổ kính, khách tour Hà Giang ghé thăm phố cổ Đồng Văn còn cảm nhận được nét văn qua truyền thống vùng cao qua những buổi Chợ phiên Hà Giang. Các dãy chợ tại chợ cổ Đồng Văn được bố trí, sắp xếp theo hình chữ U.

Chợ cổ Đồng Văn chính là nơi giao thoa giữa lối kiến trúc Việt – Hoa đầy tinh tế. Khu chợ được xây dựng vào khoảng những năm 1925 – 1928. Giờ đây, chợ cổ Đồng Văn đã trở thành bức tranh giao thoa vô cùng đặc sắc giữa thiên nhiên núi rừng Đông Bắc và nhịp sống chậm rãi của con người vùng cao.

Ẩm thực

Nếu có dịp ghé thăm phố cổ Đồng Văn, đừng quên ghé lại hàng quán ven đường và thưởng thức những món ăn đặc sản Hà Giang đặc sắc. Một vài món ăn nổi tiếng mà bạn không thể bỏ qua là Thịt trâu gác bếp, cơm lam Bắc Mê, xôi ngũ sắc, cháo ấu tẩu, Thắng Cố, bánh cuốn trứng, Thắng Dền,… Những món ăn này có khẩu vị khá dễ ăn đối với người dân miền xuôi.

Phố cổ Đồng Văn trên cao nguyên đá Hà Giang tuy không quá lớn nhưng cũng đủ để chứa những du khách những con người hay chính xác hơn là những tâm hồn muốn lạc vào thế giới yên bình, được sống chậm lại, được hoài niệm và được thả hồn hít thật sâu không khí trong lành và được trải nghiệm ngắm nhìn bức tranh phố cổ độc đáo, mộng mơ.